سرمایه‌گذاری در بورس همیشه ریسک خاص خود را داشته است. با این حال اگر با ابزاری مثل اوراق تبعی فروش آشنا شوید می‌توانید ریسک سرمایه‌گذاری خودتان را تا حدی کاهش دهید. ضمناً به این نکته هم توجه داشته باشید که کاهش ریسک سرمایه‌گذاری یعنی بالا بردن بازدهی و سود شما از بورس. البته باید این نکته را هم در نظر داشته باشید که نحوه استفاده از این اوراق بسیار مهم است. اگر در زمان مناسب و به صورت صحیح آنها را مورد استفاده قرار دهید می‌توانند سرمایه شما را بیمه کنند. با این وجود اگر روش مناسبی برای استفاده از این اوراق در نظر نگیرید حتی می‌توانند سرمایه شما را به طور کامل نابود سازند. این گونه اوراق توسط شرکت منتشر کننده سهام عرضه می‌شود. شرکت منتشر کننده سهام بر اساس این اوراق متعهد می‌گردد که تعداد مشخصی از سهام خود را با قیمتی تعیین شده که به آن قیمت اعمال می‌گویند، در تاریخی معین که آن را هم تاریخ اعمال می‌گویند از سهامدار خریداری نماید.
طبیعتاً شرکت‌ها از انتشار اوراق تبعی فروش هدفی را دنبال می‌کنند. آنها می‌خواهند با این کار ریسک سرمایه‌گذاری در سهام خودشان را برای معامله‌گران کاهش دهند. طبیعتاً این اقدام شرکت‌ها موجب می‌شود تا اطمینان سهامداران برای خرید سهام آنها افزایش پیدا کند. به نوعی می‌توان گفت شرکت‌ها با انتشار این اوراق ارزش سهام خود را تضمین می‌نمایند. به عبارت بهتر آنها با این کار اعتماد سهامداران را جلب می‌کنند و به آنها اطمینان می‌دهند که در صورت اصلاح قیمت سهم، منافعشان حفظ خواهد گردید. توجه داشته باشید که قبل از انتشار این اوراق، شرکت‌ها باید در یک اطلاعیه شرایط آنها را به اطلاع تمام سرمایه‌گذاران برسانند.
شرکت‌ها وظیفه دارند حداقل یک روز کاری قبل از عرضه اوراق تبعی فروش اطلاعیه مربوط به آن را در اختیار سازمان بورس قرار دهند. سازمان بورس هم نسبت به انتشار این اطلاعیه اقدام می‌کند و اطلاعات موجود در آن را در اختیار سهامداران قرار می‌دهد. اطلاعاتی که معمولاً در این گونه اطلاعیه‌ها وجود دارند به شرح زیر هستند:
استفاده از اوراق تبعی فروش هم می‌تواند برای شما مزیت داشته باشد و هم دارای معایبی است. ابتدا مزایای بهره بردن از این اوراق را با هم مورد بررسی قرار می‌دهیم:
پس از بررسی مزایا استفاده از اوراق تبعی، اکنون معایب آنها را با هم بررسی می‌کنیم. عمده معایبی که این اوراق دارند مربوط به شرایط اعمال آنها می‌شود. مثلاً سهامدار باید دارایی پایه داشته باشد تا در آینده بتواند اوراق را اعمال کند. همچنین وجود سقف خرید برای اوراق، کار سهامدار را جهت حراست از سرمایه خود سخت‌تر می‌کند.
طبیعتاً زمانی که اوراق تبعی فروش را در اختیار داشته باشید در زمان مناسب قصد اعمال آنها را خواهید داشت. برای اعمال این اوراق شما باید حداقل یک روز قبل از سر رسید اقدام کنید. البته برای اعمال اوراق باید به دستورالعمل آنها توجه داشته باشید و بر اساس آن درخواست خود را ثبت نمایید. دستورالعمل نحوه اعمال این اوراق نهایتاً یک روز قبل از عرضه آنها در بازار در قالب یک اطلاعیه منتشر می‌شود. ضمناً در هنگام خرید اوراق هم باید به یک نکته بسیار مهم توجه داشته باشید.
وقتی می‌خواهید اوراق تبعی فروش یک سهم را خریداری کنید باید به تعداد آن سهم پایه در پورتفوی بورسی شما وجود داشته باشد. جهت اعمال اوراق تبعی شما باید حداکثر تا ساعت ۱۴ روزی که سررسید به پایان می‌رسد درخواست خودتان را از طریق کارگزاری که در آن فعالیت دارید ثبت نمایید. ضمناً توجه داشته باشید که پس از ثبت این درخواست دیگر امکان لغو آن را نخواهید داشت. بهتر است همه موارد را در نظر بگیرید و سپس درخواست اعمال اوراق تبعی را ثبت کنید چرا که راه برگشتی برای آن وجود ندارد.
برای اینکه ثبت درخواست اعمال اوراق تبعی فروش شما بدون هیچ مشکلی انجام شود بهتر است به چند نکته توجه داشته باشید. نکاتی که در ثبت درخواست اعمال اوراق به شما کمک می‌کنند عبارتند از:
برای تسویه اوراق تبعی فروش شما به دو روش می‌توانید اقدام کنید. روش اصلی اعمال این اوراق، تسویه فیزیکی نام دارد. روش دومی هم که می‌توانید استفاده کنید اول نقدی بعد فیزیکی است. در تسویه فیزیکی سهام پایه شما به قیمت اوراق تبعی به فروش می‌رسد. یعنی پس از انجام این تسویه دیگر شما هیچ سهامی از شرکت مورد نظر در سبد خود نخواهید داشت. زمانی که تسویه اول نقدی بعد فیزیکی را انتخاب می‌کنید موضوع کمی متفاوت می‌شود. در این روش مابع التفاوت قیمت اعمال اوراق تبعی و دارایی پایه محاسبه می‌شود و به شما پرداخت می‌گردد. پس از این تسویه، شما سهام شرکت مورد نظر را در سبد خود حفظ خواهید کرد. البته باید توجه داشته باشید که حالت پیش فرض اعمال اوراق تبعی، تسویه به روش فیزیکی است. با این وجود اگر هم دارنده اوراق و هم عرضه کننده نوع تسویه را اول نقدی بعد فیزیکی قرار داده باشند امکان استفاده از روش نقدی هم فراهم خواهد شد.
اوراق تبعی فروش در موارد گوناگونی توسط شرکت‌ها منتشر می‌شوند. گاهی اوقات خرید و اعمال آنها می‌تواند برای شما مفید باشد و گاهی اوقات هم نه تنها مفید نیست بلکه خسارت آور خواهد بود. با توجه به این نکته اینکه در چه شرایطی این اوراق را خریداری کنید یا نکنید موضوع مهمی محسوب می‌شود. طبیعتاً افرادی که در بورس با سابقه بوده و به قول معروف سرد و گرم آن را چشیده باشند بهتر می‌توانند تشخیص دهند که شرایط مناسب برای استفاده از این اوراق چه زمانی مهیا است. افرادی که در بورس تازه وارد هستند بهتر است ابتدا دانش خودشان را در مورد بازار سرمایه افزایش دهند و بعد به سراغ این اوراق بروند. آنها می‌توانند با شرکت در دوره‌های آنلاینی که گروه‌های مختلف مثل آرادفین برگزار می‌نمایند، دانش خودشان در مورد بورس و ابزار موجود در آن را بالاتر ببرند.
می‌خواهم اولین نفری باشم که از پست‌هایی که در آرادفین منتشر می‌شود، آگاه شوم.
