اثبات سهام چیست؟
ارزهای دیجیتال غیر متمرکز هستند و تحت کنترل هیچ موسسه مالی فعالیت نمیکنند. طبیعتاً این پولهای الکترونیکی برای اینکه تراکنشهای خود را تایید نمایند نیاز به راهی متفاوت از روشهای رایج دارند. یکی از روشهایی که بسیاری از رمز ارزها آن را مورد استفاده قرار میدهند الگوریتم اثبات سهام است که به صورت مخفف PoS نامیده میشود. اثبات سهام نوعی مکانیزم اجماع است که برای اعتبارسنجی تراکنشهای ارز دیجیتال از آن بهره برده میشود. با استفاده از این الگوریتم صاحبان ارز دیجیتال میتوانند دارایی خود را به اشتراک بگذارند. اثبات سهام به آنها کمک میکند اطلاعات جدید تراکنشها را بررسی کرده و هر کدام را که تمایل دارند به بلاکچین خود بیفزایند. اثبات سهام به عنوان جایگزین اثبات کار یعنی اولین مکانیزم اجماع ارزهای دیجیتال شناخته میشود. با توجه به اینکه اثبات سهام کارایی بهتری نسبت به مکانیزم اثبات کار داشته در حال حاضر طرفداران بیشتری نسبت به روش قدیمی پیدا کرده است.
الگوریتم اثبات سهام چگونه کار میکند؟
برای شناخت بهتر الگوریتم اثبات سهام باید روش کار آن را بشناسید. به طور کلی پروتکلهای بلاکچین را در اختیار معاملهگران قرار میدهند که تراکنشهای خود را با پاداش دادن ارزهای دیجیتال تایید نمایند. در این میان پروتکلهای اثبات سهام نوعی روش حفاظت در برابر تقلب محسوب میشوند. بر اساس این پروتکلها کاربران باید برخی از داراییهای دیجیتالی خود را به عنوان وثیقه مشارکت دهند. این وثیقه باعث میشود تا معاملهگران هرگونه تراکنشی را به بلاک چین اضافه نکنند. در واقع اگر یک معاملهگر که روش اثبات سهام را برگزیده است تراکنشی را به بلاکچین خود اضافه نماید که معتبر نباشد ممکن است بخشی از سهام آن معاملهگر از دست برود.
در این روش هرچه معاملهگر سهام بیشتری داشته باشد احتمال اینکه توسط الگوریتم انتخاب شود بیشتر خواهد بود. شاید یک مثال این روش را بهتر توضیح دهد. فرض کنید قرار است تغییر جدیدی در بلاکچین اتفاق بیفتد و برای این موضوع نیاز به تایید معاملهگران وجود دارد. ۱۰ معاملهگر داوطلب میشوند تا این تغییر را تایید کنند و هر کدام از آنها یک ارز دیجیتال به اشتراک میگذارند. به این ترتیب هر کدام از آنها ۱۰ درصد شانس پیروزی خواهند داشت. این در حالی است که اگر یکی از آنها به جای یک سکه، سه سکه در معامله وارد کند شانس خود را افزایش خواهد داد. یعنی او ۲۵ درصد و دیگران ۸.۳ درصد شانس خواهند داشت.
بررسی مزایای روش اثبات سهام
استفاده از الگوریتم اثبات سهام معمولا مزایای زیادی برای معاملهگران به همراه دارد. مهمترین مزایای استفاده از این روش عبارتند از:
- سازگار با محیط زیست:یکی از مشکلاتی که تکنولوژیهای مرتبط با ارز دیجیتال دارند مصرف انرژی بالای آنها برای استخراج سکههای جدید است. البته این مصرف انرژی در دیگر فرایندهای مهمی که جهت حفظ سیستم بلاکچین اجرا میشوند هم دیده شده است. برخلاف دیگر الگوریتمهای موجود در این شبکه، PoS با بهینهتر کردن مدلهای ریاضی مصرف انرژی را به شدت کاهش داده است. طبیعتاً این کار کمک میکند تا آسیب کمتری به محیط زیست وارد شود.
- امنیت: یکی از حملات معروفی که در شبکه بلاکچین اتفاق میافتد حمله ۵۱ درصدی است. در این حمله هکر کنترل بخش بزرگی از نرخ هش شبکه را به دست میآورد.به عبارت بهتر هکرها این قدرت را خواهند داشت که تراکنشها را تغییر دهند. مثلاً آنها میتوانند با حذف یک تراکنش، از تراکنش مضاعف برای به دست آوردن سرمایه بیشتر استفاده کنند. مزیت بزرگ روش اثبات سهام این است که هکرها در آن برای انجام این عملیات باید بیش از ۵۱ درصد دارایی شبکه را در اختیار داشته باشند. این کار حتی از نظر مالی هم برای هکرها غیر منطقی است چرا که آنها عمده دارایی شبکه را در اختیار دارند.
- کارمزد: یکی دیگر از مزایای استفاده از روش اثبات سهام، کمیسیون کمتر آن در مقایسه با سیستم اجماع اثبات کار میباشد.هزینه ماینینگ یکی از دغدغههای همیشگی استخراج کنندگان ارز دیجیتال در روش اثبات کار بوده است. با این وجود در سیستم PoS آنها با چالش کمتری در این زمینه مواجه میشوند و هزینه پایینتری پرداخت خواهند کرد. به طور کلی سرعت بالای تایید تراکنش ها، کمیسیون کم و راحتی کار با سیستم سبب شده تا روش اثبات سهام محبوبیت بیشتری پیدا کند.
استفاده از الگوریتم اثبات سهام چه معایبی ممکن است داشته باشد؟
با وجود مزایایی که در مورد الگوریتم اثبات سهام خدمت شما بیان کردیم نمیتوانیم از کنار این موضوع عبور کنیم که آنها هم دارای ایراداتی هستند. با مهمترین معایب موجود در روش اثبات سهام بیشتر آشنا خواهیم شد:
- مالکان عمده: یکی از مشکلات روش اثبات سهام این است که بخش عمده داراییها توسط افراد محدودی ذخیره سازی میشود. در این شرایط زمانی که سکهها انباشته میشوند افرادی که دارایی بیشتری داشته باشند، قدرت پردازش زیادی در شبکه به دست میآورند. طبیعتاً در چنین شرایطی مالکان بزرگ حق رای بیشتری در مورد نحوه مدیریت شبکه خواهند داشت و عملاً مالکان کوچک از چرخه مدیریت حذف میشوند.
- هیچ چیز در خطر نیست: یکی از مشکلات بزرگ سیستم اثبات سهام در همین جمله هیچ چیز در خطر نیست خلاصه میشود. در روش اثبات کار قوانین مادی تعیین کننده رابطه بین شرکت کنندگان هستند.مثلاً در این روش افرادی که اقدام به ماینینگ ارز دیجیتال میکنند و در این کار شکست میخورند نمیتوانند درخواست برگرداندن انرژی مصرفی خود را داشته باشند. اما در روش اثبات سهام مجازات فقط در داخل سیستم جریان دارد. به عبارت بهتر کسی که قوانین را رعایت نکرده باشد سکههای وثیقه گذاشته خودش را از دست میدهد. در این شرایط کاربران با برداشتن سپردههای خود، دیگر جریمهای بابت خطاهای احتمالی پرداخت نخواهند کرد.
- محدودیت: برای شرکت در روش اثبات سهام شما باید ارز دیجیتال خریداری کنید و برای انجام این کار باید پول فیات داشته باشید. با این وجود گاهی اوقات نیازهای شبکه ممکن است زیادتر باشد و همه نتوانند از عهده مدیریت آن بر بیایند.طبیعتاً در این شرایط افرادی که تمکن مالی بیشتری داشته باشند عمده سکهها را خریداری میکنند و با آنها قدرت بیشتری در شبکه به دست میآورند. یعنی عملاً درآمد آنها از شبکه بسیار بیشتر از دیگران خواهد شد.
طبقه بندی روش اثبات سهام
الگوریتم اثبات سهام در ابتدا فقط به یک شکل کلاسیک مورد استفاده قرار میگرفت اما در حال حاضر دو دستهبندی متفاوت از این روش ایجاد شده است. با دو طبقه متفاوت روش اثبات سهام بیشتر آشنا خواهیم شد:
- DPoS: اثبات سهام واگذار شده برای این ایجاد شد که مشکل مالکان عمده را در الگوریتم اثبات سهام برطرف سازد.در این سیستم جدید هر عضو شبکه با مقدار معینی از ارز دیجیتال میتواند در رایگیریها شرکت داشته باشد. به این ترتیب تقریباً تمام اعضا در مدیریت شبکه نقش ایفا خواهند کرد. البته در این سیستم هم ممکن است به خاطر فعالیت کم مشارکت کنندگان DPoS به PoS تبدیل شود و احتمال تبانی مالکان عمده وجود داشته باشد.
- LPoS: طبقهبندی دومی که برای روش اثبات سهام میتوانیم عنوان کنیم اثبات سهام اجاره شده است که شامل یک سهم اجارهای اثبات مالکیت میباشد.در این روش سرمایهگذارانی که تعدادی از سکههای ارز دیجیتال را در اختیار دارند آنها را به شرکت کنندگانی که معمولاً دارایی بیشتری دارند اجاره میدهند و به این ترتیب یک گره ایجاد میکنند. به این ترتیب شرکت کنندهها این فرصت را خواهند داشت که با سکههای اجارهای سهم خود را از ارزهای دیجیتال استخراج شده دریافت کنند. در واقع با این کار شانس دریافت پاداش افزایش پیدا میکند.
الگوریتم اثبات سهام با روش اثبات کار چه تفاوتی دارد؟
برای اینکه تفاوت الگوریتم اثبات سهام با روش اثبات کار را بهتر درک کنیم ابتدا باید با ویژگیهای روش اثبات کار بیشتر آشنا شویم. در روش PoW کار اصلی ماینرها حل مسائل پیچیده ریاضی است. آنها از این طریق میتوانند هشهای جدیدی برای بلوکهای ارز دیجیتال که قرار است به هم متصل شوند تولید کنند. آنها بر اساس هش بلوک قبلی تشکیل میشوند، بنابراین کل زنجیره را تایید میکنند. در این روش هر کسی که سریعتر بتواند مشکل را حل کند، پاداشی در قالب ارز دیجیتال دریافت خواهد کرد. در این روش اگر یک ماینر با نرخ هش بیشتر از ۵۰ درصد از کل توان شبکه در دفتر کل توزیع شده ظاهر شود میتواند کنترل کامل بلاک چین را در اختیار گیرد.
این اتفاق دقیقاً همان حمله ۵۱ درصدی است که قبلاً در مورد آن صحبت کردیم. در این روش استخراج کنندگان از پیوستن به بلوکهای جدید کسب درآمد میکنند. همچنین بخشی از کمیسیونی که کاربران هنگام انجام تراکنش در پلتفرم دریافت می کنند، به آنها پرداخت می شود. با این وجود PoS کاملاً متفاوت رفتار میکند. استخراج ارز دیجیتال در این روش با قفل کردن بخشی از دارایی در کیف پول به عنوان وثیقه انجام میشود. هرچه وثیقه بیشتر باشد کاربر شانس بیشتری برای تبدیل شدن به یک اعتبارسنجی تراکنش، پیوستن به بلوک به شبکه و دریافت پاداش خواهد داشت. بر همین اساس در این روش احتمال هک ۵۱ درصدی بسیار کمتر از اجماع اثبات کار است.
معروفترین بلاک چینهایی که در آنها از روش اثبات سهام استفاده میشود؟
اکثر بلاکچینهایی که پس از اتریوم طراحی شدند از الگوریتم اثبات سهام پیروی میکنند. با این وجود بهتر است با مهمترین بلاکچینهایی که از این روش استفاده میکنند آشنا شویم:
- اتریوم:اتریوم یک پلتفرم جهانی است که از قراردادهای هوشمند برای اجرای برنامههای غیرمتمرکز استفاده میکند. بسیاری از کاربران کریپتوکارنسی تصور میکنند ارزش اصلی اتریوم وابسته به ارز دیجیتال آن یعنی ETH است. ارزش اصلی این شبکه وابسته به فرصتهایی است که توسط ماشین مجازی EVM ارائه میشود. در گذشته این بلاکچین هم از روش اثبات کار پیروی میکرده است اما در حال حاضر روش PoS در آن جریان دارد.
- پولکادوت: پولکادوت یک پروتکل شبکه مبتنی بر الگوریتمPoS است که امکان انتقال هرگونه دادهای را بین بلاکچینها فراهم میکند. توجه داشته باشید که انتقال هر نوع داده نه فقط توکنها در این شبکه امکانپذیر است. به عبارت بهتر شما در شبکه اتریوم فقط میتوانستید بین کاربرانی که در یک شبکه رجیستر شدهاند انتقال را انجام دهید اما پولکادات این امکان را فراهم میکند که اطلاعات را در دستگاههایی که در تمام شبکهها ادغام شدهاند، منتقل نمایید.
- Avalanche:این بلاک چین در زمینه تمرکززدایی، امنیت و مقیاس پذیری فعالیت دارد و سعی میکند هزینههای کاربران را در دنیای کریپتوکارنسی کاهش دهد. دیگر ویژگی مهم این پلتفرم سرعت بالای آن در انجام تراکنشها میباشد. ضمناً خوب است بدانید که Avalanche از سه بلاک چین مجزا به نامهای X-Chain، C-Chain و P-Chain تشکیل شده است.
- سولانا: Solana یک سیستم رمزنگاری نوآورانه است که برای پشتیبانی از برنامه های غیرمتمرکز مقیاس پذیر (DApps) طراحی شده است. یکی از ویژگیهای ممتاز این شبکه، سیستم اجماع اثبات سهام آن است که توسط Tower Consensus پشتیبانی میشود. Tower Consensus نوعی سیستم تحمل خطای عملی بیزانسی است و به شبکههای توزیع شده اجازه میدهد تا با وجود حملات گرههای مخرب به توافق برسند.
- کاردانو: کاردانو یک پلتفرم دفتر کل توزیع شده منبع باز غیرمتمرکز و مقیاس پذیر بر اساس الگوریتم اثبات سهام است.این پلتفرم به عنوان یکی از قابل اعتمادترین بلاکچینهای فعلی جهان شناخته میشود.
آیا استاندارد جدیدی پس از الگوریتم اثبات سهام ایجاد خواهد شد؟
در طول چند سال گذشته الگوریتم اثبات سهام تا حدودی توانسته است محبوبیت خوبی بین بلاکچینهای عمومی پیدا کند و تا حدودی جایگزینی برای روش اثبات کار باشد. طبیعتاً با توجه به اینکه اثبات سهام پس از اثبات کار به وجود آمده است این سوال در ذهن طرفداران کریپتوکارنسی ایجاد میشود که آیا استاندارد جدیدی پس از اثبات سهام در راه خواهد بود. در این مورد نمیتوانیم قاطعانه صحبت کنیم و هر چیزی در آینده امکانپذیر است. ممکن است در آینده یک استاندارد جدید با شرایطی بهتر از اثبات سهام به وجود بیاید. در واقع سرعت تکامل دنیای کریپتوکارنسی این موضوع را به ما گوشزد میکند که باید انتظار هر چیزی را در آینده این فضا داشته باشیم. با این وجود هر اتفاقی هم که بخواهد رخ دهد از دید فعالان این بازار پنهان نخواهد بود.
چگونه با روش اثبات سهام بهترین بازدهی را داشته باشیم؟
چه بخواهید از الگوریتم اثبات سهام برای موفقیت در کریپتوکارنسی استفاده کنید یا دیگر روشها را به کار گیرید، فرمول پیروزی شما یک چیز است. کسب تخصص و بالا بردن تجربه تنها راهی است که برای موفقیت در بازارهای مالی مثل ارز دیجیتال میتوانیم به شما معرفی کنیم. حرکت کردن در مسیری که دیگران آن را پیمودهاند شاید تا جایی شما را به موفقیت نزدیک کند اما پیروزیهای بزرگ دستاورد شخصی هستند که خودتان باید برای آنها تلاش کنید. با این وجود قبل از اینکه بخواهید در این بازار بین المللی فعالیت کنید ابتدا باید الفبای کار با آن را یاد بگیرید. راهنمای موفقیت در دنیای کریپتوکارنسی را میتوانید از طریق شرکت در کورسهای آموزشی که موسسات مالی برجسته کشور مثل آرادفین برگزار میکنند به دست آورید.